درد پشت زانو میتواند به علت کیست بیکر، آسیب تاندونها، کشیدگی عضلات، آرتروز، لخته خون یا مشکلات لیگامانی ایجاد شود. در این مقاله دلایل شایع درد پشت زانو، علائم هشدار، روشهای تشخیص و جدیدترین درمانها را بررسی میکنیم.
مقدمه
درد پشت زانو (ناحیه خلفی زانو) یکی از شکایتهای رایج بیماران است و میتواند از مشکلات ساده مثل کشیدگی عضلانی تا اختلالات جدی مانند لخته خون ناشی شود. به دلیل وجود ساختارهای مهمی مانند عضلات پشت ران، تاندونها، اعصاب، رگهای خونی و کیست بیکر در این ناحیه، تشخیص دقیق علت درد اهمیت زیادی دارد.
دلایل شایع درد پشت زانو
- کیست بیکر
یکی از شایعترین علل درد پشت زانو، کیست بیکر است؛ تجمع مایع مفصلی که بهصورت یک برجستگی یا ورم پشت زانو احساس میشود.
علائم:
- احساس فشار یا سنگینی
- درد هنگام خم و راست کردن زانو
- تورم پشت زانو
- کشیدگی عضله پشت ران (همسترینگ)
فعالیتهای ورزشی، دویدن یا بلند کردن اجسام سنگین میتواند باعث آسیب عضلات همسترینگ شود.
علائم:
- درد تیرکشنده
- ضعف عضلانی
- درد هنگام خم کردن زانو
- التهاب تاندونها
تاندونهای ناحیه پشت زانو در صورت استفاده بیش از حد یا بد راه رفتن دچار التهاب میشوند.
علائم:
- درد تدریجی
- حساسیت به لمس
- درد پس از فعالیت
- آرتروز زانو
آرتروز علاوه بر درد جلوی زانو، میتواند درد پشت زانو نیز ایجاد کند.
علائم:
- خشکی صبحگاهی
- درد با فعالیت
- صدا دادن زانو
- پارگی مینیسک
آسیب مینیسک داخلی یا خارجی گاه باعث درد در پشت زانو میشود، بهویژه هنگام چرخش یا خم شدن.
علائم:
- گیر کردن یا قفل شدن زانو
- ورم
- درد هنگام نشستن یا چمباتمه
- مشکلات وریدی یا لخته خون (DVT)
یک علت کمتر شایع اما بسیار خطرناک.
علائم هشدار:
- ورم ناگهانی ساق پا
- گرمی و قرمزی
- درد شدید
در این موارد مراجعه فوری به پزشک ضروری است.
- التهاب عصب سیاتیک
گاهی درد سیاتیک تا پشت زانو انتشار مییابد.
علائم:
- درد تیرکشنده از باسن تا پشت ران
- گزگز یا بیحسی پا
- درد بیشتر هنگام نشستن
- آسیب لیگامانها
پارگی یا کشیدگی لیگامانهای زانو میتواند باعث درد در ناحیه خلفی زانو شود.
علائم:
- ناپایداری زانو
- تورم
- درد هنگام چرخش
علائم همراه با درد پشت زانو
- تورم یا احساس توده
- محدودیت حرکتی
- صدا دادن زانو
- درد هنگام صاف کردن پا
- احساس ضعف یا بیثباتی
- گزگز یا بیحسی
روشهای تشخیص
برای تشخیص دقیق علت درد پشت زانو، پزشک از مراحل زیر استفاده میکند:
- معاینه فیزیکی
- سونوگرافی
- امآرآی (MRI)
- عکسبرداری ساده
- آزمایش خون در صورت شک به التهاب یا عفونت
درمان درد پشت زانو
درمان بسته به علت متفاوت است، اما روشهای عمومی شامل:
- استراحت نسبی
کاهش فشار روی زانو به بهبود آسیبها کمک میکند. - کمپرس سرد
کاهش درد و التهاب در 48 ساعت اول. - مصرف داروهای ضد التهاب
مثل آسپرین، ناپروکسن یا ایبوپروفن (طبق نظر پزشک). - فیزیوتراپی
یکی از مؤثرترین درمانها برای:
- تقویت عضلات
- بهبود دامنه حرکتی
- اصلاح راه رفتن
- تزریق داخل مفصل
در موارد آرتروز، التهاب یا کیست بیکر کاربرد دارد. - تخلیه کیست بیکر
در صورت بزرگ شدن و ایجاد درد انجام میشود. - درمان علت زمینهای
مانند درمان آرتروز، اصلاح کفش نامناسب، یا کنترل اضافهوزن. - اقدامات اورژانسی برای لخته خون
در صورت شک به DVT، مراجعه فوری لازم است.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
- درد شدید و ناگهانی
- تورم پشت زانو یا ساق
- ناتوانی در راه رفتن
- درد طولانیمدت بیشتر از دو هفته
- وجود توده یا ورم بزرگ
- سابقه آسیب ورزشی یا ضربه
پیشگیری از درد پشت زانو
- تقویت عضلات ران و همسترینگ
- گرم کردن قبل از ورزش
- یخگذاشتن بعد تمرین
- انتخاب کفش مناسب
- کاهش وزن
- اجتناب از ایستادن طولانی
سوالات متداول
- آیا درد پشت زانو خطرناک است؟
بسته به علت متفاوت است. برخی علل مانند کشیدگی عضله سادهاند ولی مواردی مثل لخته خون فوری و خطرناک است. - چرا هنگام صاف کردن پا درد پشت زانو تشدید میشود؟
احتمال وجود کیست بیکر، التهاب تاندون یا آسیب همسترینگ وجود دارد. - آیا کیست بیکر خودبهخود درمان میشود؟
در بسیاری موارد با درمان علت زمینهای بهبود مییابد، اما گاهی نیاز به تخلیه یا تزریق دارد.
جمعبندی
درد پشت زانو میتواند ناشی از علل مختلفی باشد و تشخیص دقیق آن اهمیت زیادی دارد. درمان زودهنگام از مزمنشدن درد و محدودیت حرکتی جلوگیری میکند. اگر زانوی شما مدت طولانی درد دارد یا همراه با تورم است، بهتر است توسط پزشک متخصص معاینه شوید.